Iken

Wycinek z forum dyskusyjnego dotyczący IKEN:

 


Co jeszcze, oprócz “luzu” podczas wykonywania technik, walki itp. zyskujemy dzięki ćwiczeniom Iken.
Chodzi tutaj o wzmacnianie mięśni, wyrabianie wytrzymałości, równowagi, szybkości itp. Jeśli można to prosiłbym o szczegóły…

 

            Wzmacnianie mięśni  (przy czym jednocześnie “przepracowanie” sposobu ich użycia), wyrabianie wytrzymałości (ale jednocześnie eliminacja nadmiernego, zbędnego wysiłku, w wyniku czego, ćwiczenia iken umiejętnie wykonywane nie są tak męczące jak wykonywane przez osobę początkującą, równowagi, szybkości (szybkości ruchu i szybkości reakcji). Dokładnie to wszystko jest rozwijane poprzez trening iken i więcej.

U podstawy filozofii, a zatem i metodyki iken leży holizm, a więc mówiąc w skrócie “zawarcie wielu rzeczy w jednym”. Pełne wydobycie walorów iken wymaga zrozumienia istoty jego podejścia. Można mówić o konkretnych, wybranych korzyściach, ale przy takim nastawieniu będzie to jeszcze namiastka, muskanie naskórka, trudno będzie z treningu iken wydobyć jego pełne walory.

Iken to nie jest tylko trening mentalny, nie jest to takze tylko trening fizyczny. Od samych podstaw metodyka nastawiona jest na pracę nad koordynacją umysłu i ciała. Motywem przewodnim całego treningu iken jest coś co nazywane jest siłą, czy energią całościową (oryginalnie w jęz. chińskim: hunyuan li), lub myślo-siłą, myślo-energią (oryginalnie, w j. chińskim: yi li). Bo z jednej strony jest to kwestia mechaniki, ale jednocześnie psychicznego zaangażowania.

Mówić można dużo, ale najlepiej spróbować to poćwiczyć, wówczas pewne rzeczy stają się szybko proste i jasne. Bo gdy zaczynamy mówić, to koncentrujemy się na wycinkach, niektórych korzyściach. Dopiero gdy się to robi w praktyce, szybko się łapie, że te korzyści są większe i bardziej wielorakie niż początkujący oczekują.

Ale może jednak jakiś wycinkowy przykład. Np. szybkość reakcji i jej rozumienie w iken.
Najpierw rozumienie typowe. Weźmy taki przykład: zabawa w łapki. Jeden z partnerów trzyma ręce przed sobą, drugi próbuje je klepnąć, a ten pierwszy stara się je zabrać, by to uniemożliwić. Można to potraktować jako pewien test i ćwiczenie reakcji. Takich testów i ćwiczeń może być wiele. Np. przy ćwiczeniu technik walki. Typowe podejście to ćwiczymy to w takiej technice, w innej technice i w jeszcze innej sytuacji itp.

Natomiast iken podchodzi do tego od innej strony. Wróćmy do zabawy w łapki. Jesteśmy skoncentrowani - łatwiej nam uniknąć klepnięcia przez partnera. Nie jesteśmy skoncentrowani, łatwiej mu klepnąć nasze dłonie. Zaczynamy myśleć o czymś innym - on klepie jak chce.

Wyobraźmy sobie, że wykonujemy takie ćwiczenie. A tu nagle ktoś inny klepie nas w podudzie. Ponieważ byliśmy skupieni na rękach, nie byliśmy w stanie szybko zareagować. Gdy jesteśmy skupieni na rękach, ale jednocześnie gotowi na to, że ktoś może nas klepnąć w podudzie, to sytuacja jest już inna, i łatwiej nam będzie zareagować. Ale pozostają jeszcze inne części ciała, o których “zapomnieliśmy”. Więc podstawą iken jest m.in. to, żeby ta uwaga, czujność, gotowość była rozlana na całe ciało. Przy czym jest to gotowość i do tego, żeby np. daną częścią ciała uniknąć klepnięcia, popchnięcia, czy uderzenia, ale także żeby np. ewentualne pchnięcie np. “odbić”, czy żeby zastosować jakiekolwiek inne techniki walki, w zależności od zmieniającej się sytuacji. Jest to pewna podstawa w sztuce walki.

Wykonując ćwiczenia iken dąży się do tego stanu, by w każdym momencie być gotowym do zadziałania przy pomocy dowolnej części ciała, w dowolnym kierunku w dowolny sposób. Ta wszechstronna czujność, gotowość ma tam być. Gdy ktoś ćwiczy w taki sposób, łatwo zauważyć, że jego szybkość reakcji się zwiększa. Przy czym w odróżnieniu od typowego podejścia, ktoś kto ćwiczy w taki sposób zaczyna zdumiewać np. tym, że zaczyna szybko i efektywnie reagować także w sytuacjach, których nie miał dokładnie przećwiczonych.

A więc to nastawienie psychiczne, stan totalnej, obejmującej całość czujności, gotowości jest tu pewnym kluczowym elementem. Do tego dochodzi kwestia pracy ciała. Tą pracę ciała można też omawiać od wielu stron. Nie mam na to czasu, więc mówię tylko o wycinkach całości. Jeśli umysł jest czujny, ale ciało spięte, usztywnione, to reakcja i tak nie będzie dostatecznie szybka. Ale, jeśli ciało jest zbyt rozluźnione, będzie podobnie! Bo będzie potrzebny czas na wprowadzenie koniecznych mięśni w stan pobudzenia. Dlatego w iken podkreśla się stan który określa się jako “zrelaksowany, ale nie luźny, napięty, ale nie sztywny”. Stąd te wyobrażenia np. delikatnych balonów, które delikatnie przytrzymujemy, ale nie ściskamy zbyt mocno. Dzięki temu mamy tę czujność umysłową o której mówiłem, a jednocześnie odpowiednie zachowanie ciała, które nie jest usztywnione, ale nie jest też bezwładnie luźne - i ciało i umysł są gotowe do natychmiastowej reakcji. Jesteśmy jak delikatny języczek spustowy - lekkie muśnięcie i następuje strzał. Dla przykładu jedna z możliwych form pracy mentalnej w tak zwanych pozycjach bojowych: wyobraźmy sobie, że dookoła nas latają jakieś osy, czy szerszenie, które chcą usiąść na naszym ciele i użądlić. Wyobrażamy sobie, że co jakiś czas taki szerszeń próbuje usiąść, a my staramy się odbić go eksplozywnym ruchem, zanim zdąży nas użądlić.

Czy w ćwiczeniach w powolnym ruchu - wykonujemy ruch powoli, z świadomością jak działamy siłą, w jakich kierunkach, wyobrażając sobie, że pokonujemy pewien opór (jednocześnie starając się nie usztywniać). Jest to cały czas praca mentalna, a jednocześnie praca z mechaniką ciała, z jego skoordynowanym, całościowym użyciem, tak by nauczyć się generowania maksimum siły, przy umiarkowanym wysiłku. Znów nie jestem w stanie krótko omówić wszystkich istotnych aspektów, więc skupię się na tym o czym już zacząłem mówić, a więc kwestii szybkości reakcji. No więc robimy sobie to ćwiczenie powoli, jaki to więc ma związek z szybkością reakcji, czy jakąkolwiek szybkością? Dokładnie taki o jakim mowa już była powyżej. Ćwiczenia pozycyjne tylko osobie niezorientowanej (lub zupełnie początkującej) wydają się statyczne. Podobnie ćwiczenia w powolnym ruchu są ćwiczeniami w powolnym jednostajnym ruchu tylko dla początkującego, a później wydają się tylko takimi postronnym osobom  Bo dodawane są kolejne elementy. Najpierw jest jednostajny ruch, a później jest ta czujność i gotowość do tzw. zmian. Na początku może to być proste, czyli jest ten ruch, ale jednocześnie w każdym jego momencie jest gotowość do jego zatrzymania. Później może być i gotowość do kontynuowania ruchu i do zatrzymania i do zmiany na ruch w przeciwstawnym kierunku. Potem można dodać jeszcze gotowość do tego, by w dowolnym punkcie ruchu zmienić go na inny ruch, i ewentualnie faktycznie zmienić i w kolejnych punktach ciągle zachowywać tę gotowość, lub dokonywać faktycznej zmiany. Potem jeszcze np. gotowość do gwałtownego przyspieszenia ruchu - eksplozji. Tutaj często stosuje się wyobrażenia typu zrywania gum, sprężyn. Wyobraźmy sobie, że naciągamy jakąś gumę, a ona niespodziewanie pęka i uderza nas. Wielu z nas, jako małym chłopcom zdarzało się to zapewne przy strzelaniu z procy, więc łatwo to sobie wyobrazić. . Zatem wykonując takie ćwiczenie pokonujemy pewne wyobrażone opory, jakbyśmy rozciągali gumy lub sprężyny, a w pewnym momencie następuje zerwanie, szarpnięcie, eksplozja, gwałtowne przyspieszenie. Szybkość reakcji, szybkość ruchu, przyspieszenie ruchu, pewna sprężystość, elastyczność akcji - to wszystko się z tym wiąże.

Oczywiście jeszcze raz przypominam, że to jest tylko muśnięcie powierzchni zagadnienia. Bo czasu by mi nie starczyło nawet na prowadzenie zajęć, gdybym chciał iken objaśnić dokładnie na internetowych forach. A pewien problem polega na tym, że najczęściej pytania osób zainteresowanych, ale jeszcze nie znających dobrze iken, są formułowane tak, że bezpośrednia prosta odpowiedź powoduje nieporozumienia.

Iken daje coś co określamy jako “podstawy” skuteczności w sztuce walki. Czasem określa się to jako “esencję” (w j. chinskim: jingsui) sztuki walki. Takie sformułowania “niewtajemniczonym” niewiele wprawdzie mówią, ale z drugiej strony, rozbijanie tego na setki aspektów, wymaga długiego tłumaczenia, a i tak nie da to tego, co da praktyka pod okiem znającego się na rzeczy instruktora.

Ta “esencja” ma znaczenie nie tylko z punktu widzenia sztuki walki (wiadomo, że ćwiczenia iken są wykorzystywane w kyokushinie, ale w ostatnich latach także niektórzy przedstawiciele boksu tajskiego z Francji, Włoch, czy Węgier je stosują), ale także wielu innych dziedzin. Ten rodzaj umiejętności wykorzystania umysłu i ciała rozwijany poprzez trening iken, przejawia się bowiem jako takie jakby ogólne podniesienie poziomu zdolności, np. łatwego opanowywania nowych umiejętności itp. Stąd metody iken są już podobno wykorzystywane np. przez francuskich kierowców formuły I. Znam też np. muzyków, którzy w swojej dziedzinie zrobili skokowe postępy, gdy zaczęli uczyć się iken.

 


Artykuły: